Glutenvrij eten tijdens een huttentocht: ervaringen en tips

'Is er een mogelijkheid om glutenvrij te eten in berghutten tijdens het lopen van een huttentocht?' 

Glutenvrij eten in een berghut is niet eenvoudig en dat ligt in de oorsprong van de traditionele Oostenrijkse keuken. Maar er zijn zeker berghutten waar je glutenvrij kunt eten als je coeliakie hebt of glutensensitief bent. De keuze is nog beperkt, maar glutenvrij avondeten en ontbijten in een berghut is niet onmogelijk. 

Dat weet ik uit ervaring, want ik eet namelijk zelf ook glutenvrij. Ook lactosevrij en ik eet geen rood vlees. 'Blijft er dan nog wel wat over?', zul je je afvragen? Voor mij voldoende om prachtige huttentochten te blijven lopen. :-)

Hoe je zorgeloos een huttentocht maakt terwijl je glutenvrij eet, lees je in dit blog. Je krijgt in dit blog antwoorden op deze vragen:

• Waarom is glutenvrij eten in berghutten lastig?
• Welke mogelijkheden zijn er in berghutten om - met coeliakie - glutenvrij te eten?
• Welke huttentochten zijn geschikt om te lopen als je een glutenvrij dieet hebt?
• Welke glutenvrije voedingsmiddelen mogen niet ontbreken in je eigen rugzak om lekker energiek te blijven?
• Welke tips hebben jullie voor me als ik glutenvrij wil eten op een huttentocht?

Ik loop overigens al langer met het idee om een blog te schrijven over glutenvrij eten in berghutten. Een paar jaar krijg ik er een vraag over. Maar ik dacht dat het wellicht een te specifiek onderwerp is voor een blog. Maar als ik recentelijk 3 vragen in 1 week krijg over coeliakie en glutenvrij eten tijdens een huttentocht, besluit ik dit blog maar eens te typen.

Waarom is glutenvrij eten in berghutten lastig?

Zoals gezegd: glutenvrij eten in een berghut is niet altijd eenvoudig. Hoe komt dat eigenlijk? Want berghutten zijn toch ook gewoon restaurants die rekening moeten houden met diëten en allergieën? Dat klopt. Maar er zijn meerdere factoren die ervoor zorgen dat er niet in alle hutten complete glutenvrije maaltijden worden geserveerd. 

1. Iedere berghut is anders

Berghutten zijn er in vele soorten en maten. Er is niet 1 soort berghut. Ze worden veelal gepacht, waarbij iedere pachter ('huttenwaard') zijn/haar eigen stempel op het eten drukt. 

• Bij de ene berghut kun je bijna culinair Oostenrijks eten, bij de andere hut komt gewoon een prima daghap op je bord.
• Bij de ene hut krijg je een eenvoudig 'menu van de dag', bij andere hutten is er een keuzemenu (vaak iets vegetarisch en bij weer andere hutten kun je à la carte avondeten bestellen.
• Dan heb je ook nog verschil tussen berghutten en almhutten. Er is dus niet één type berghut.
  
  

2. Typisch Oostenrijks eten is stevig en bevat veel gluten

In de basis is de Oostenrijkse keuken is een keuken met stevige maaltijden waarbij meel (in de vorm van deeg) een belangrijk onderdeel is.  Doorvertaald naar hutteneten kun je denken aan bijvoorbeeld:

• Käsespätzle (een pastamaaltijd met vééééél kaas)
• Kaiserschmarnn (mengelmoes tussen pannenkoek en poffertjes)
• Spagetti bolognese
• Knödel ('broodbal' in verschillende varianten)

Het zijn dus precies maaltijden met glutenbevattende ingredriënten.

Kasespätzle

3. Bij het runnen van een berghut komt veel kijken

Een berghut is een intensieve soort gastenaccommodatie. Het runnen ervan is TOPSPORT! Neem een gemiddelde berghut waar 50 mensen kunnen slapen, ervan uitgaande dat deze in de zomerweken vrijwel altijd vol is:

• deze 50 gasten moeten elke avond en elke ochtend voorzien worden van eten.
• ervan uitgaand dat 90% van de gasten 1 nacht blijft, zijn er dus elke dag veel mensen die in- en uitchecken.
• tussen 's morgens zeg 9.00 uur en 17.00 uur is het een komen en gaan van wandelaars wat willen drinken en eten die dezelfde dag weer terug naar het dal lopen.
• dit alles wordt vaak met een beperkte hoeveelheid personeel gerund.

Je kunt je voorstellen dat er niet altijd ruimte is om rekening te houden met diëten.

4. De bevoorrading van berghutten is complex

Als je weet dat het bevoorraden van afgelegen berghutten complex is, snap je de beperkte mogelijkheden waarschijnlijk nog beter. Afgelegen berghutten waar je niet met de auto kunt komen, worden eens per week (of soms minder vaak) met helikopters bevoorraad. Naast het feit dat dit kostbaar is, kun je je voorstellen dat bewaren van voldoende versproducten een uitdaging is.

Er zijn ook berghutten waar (uitsluitend) de pachter van de hut met de auto kan komen. Zij zijn flexibeler met de bevoorrading.

Dit is zo'n berghut die afhankelijk is 
van bevoorrading met de helikopter

Misschien ben ik nog wat factoren vergeten, maar al deze factoren bij elkaar maken dat het rekening houden met diëten als coeliakie, glutensensitiviteit, lactose intolerantie, koemelkallergie, vegan eten beperkter mogelijk is. Dit wetende begrijp je wellicht wat beter waarom berghutten een beperktere mogelijkheid bieden om rekening te houden met diëten.

Maar... glutenvrij eten in berghutten tijdens een huttentocht is niet onmogelijk. En er wordt ook meer en meer rekening mee gehouden. Vegan eten heeft 'berghuttenland' inmiddels ook bereikt en mondjesmaat gaan berghutten erin mee.

Wat kun je wél eten in berghutten als je een glutenvrij dieet hebt?

Voor mezelf kom ik altijd wel aan mijn trekken en heb altijd iets extra's bij me voor nood. Als jij als moeder of vader glutenvrij eet, ben je waarschijnlijk wel gewend om wat concessies te doen.

Maar als je kind glutenvrij eet, wil je toch het liefst dat hij of zij ook wat lekkers te eten krijgt. Want het is niet zo leuk als je broertje of zusje naast je een bord heerlijke Kaiserschmarrn voorgezet krijgt die jij niet mag eten...

Kaiserschmarrn... Jammie! Helaas niet glutenvrij.

Wat zijn over het algemeen de mogelijkheden om tijdens je huttentocht glutenvrij te weten?

Waarschijnlijk weet je zelf precies wat je wel en niet kunt eten als je glutensensitief bent of coeliakie hebt. Kijkend naar wat je normaal gesproken te eten krijgt in berghutten, kun je dit eten:

- Glutenvrij ontbijten in een berghut

Het ontbijt draait in berghutten om brood met kaas, worst en jam. In sommige hutten kun je ook yoghurt krijgen. Is er een grotere keuze, dan heb je geluk!

• Yoghurt (bij 9 van de 10 berghutten)
• Jam
• Honing
• Kaas
• Vleeswaren, inclusief spek (vraag even na of ze glutenvrij zijn)
• Chocopasta (in 10% van de berghutten)

Wat je eventueel kunt vragen is of je een gebakken ei kunt krijgen.

Reken niet op glutenvrij brood, glutenvrije crackers of glutenvrije muesli in berghutten. Dat kun je beter zelf meenemen als je dat wilt. Reken ook niet op fruit.

Zelf ontbijt ik altijd met mijn eigen glutenvrije crackers, belegd met jam of honing. Als er fruit beschikbaar is, eet ik dat ook graag. 

Eenvoudig, liefdevol ontbijt in een almhut

- Glutenvrij lunchen of avondeten in een berghut

Zoals eerder aangegeven verschilt het avondeten per berghut. Dit zijn enkele mogelijkheden om in de meeste hutten glutenvrij te kunnen eten.

• Bouillion (zonder iets erin)
• Houten plank met verschillende soorten kaas en worst, samen met je eigen mee te nemen glutenvrij broodje (genaamd 'Brettljausen', 'Jausen' of in een almhut: 'Almjausen')
• Salade (indien aanwezig)
• Aardappel: gepofte, gebakken, gekookte of gepureerde aardappel met groenten. Gröstl is ook een aardappelgerecht.
• Rijst met groenten
• Frietjes (in 10% van de berghutten ;-))

Reken niet op glutenvrije pasta als je in berghutten eet. 
Check bij eventuele sausjes ook even of deze gluten bevatten. 

In één van de hutten bij de huttentocht die ik in 2024 maak, kan ik kiezen tussen een varkensvlees maaltijd (wat ik niet eet) of Knödel met salade. Ik vraag of ze ook aardappels hebben voor bij de salade. Ik krijg vervolgens een bord salade met heerlijk klaargemaakte grote gebakken aardappels. Het lijkt weinig, maar het was erg voedzaam. 

Geschikte huttentochten als je gluitenvrij eet

Welke huttentochten kunnen wij aanbevelen als je glutenvrij eet, of je nu coeliakie hebt of glutensensitief bent? Sinds 2013 hebben we heel wat huttentochten gelopen. Ik heb me overal kunnen redden. Van wat me is bijgebleven, is dit is mijn top 3 van huttentochtroutes waar ik goed glutenvrij heb kunnen avond-eten:

1. Millstättersee huttentocht 

De kindvriendelijke Millstättersee huttentocht is mijn glutenvrije favoriet onder de huttentochten met kinderen die we aanbieden. In beide hutten hebben we à la carte gegeten en ik heb bij beide hutten een heerlijke salade gegeten. Heaven in huttentochtland kan ik je vertellen! Dus ik was heel blij. En mijn mannen zijn ook zeker aan hun trekken gekomen. :-)

In één van de hutten zijn er zelfs glutenvrije pannenkoeken te krijgen. Dikke hit voor kinderen die glutenvrij moeten eten!

Heerlijke glutenvrije salade in één van de hutten 
tijdens de kindvriendelijke Millstättersee huttentocht

2. Wilder Kaiser huttentocht 

Bij één van de hutten in het bijzonder tijdens de Wilder Kaiser huttentocht heb ik erg goed gegeten. Een hele smaakvolle maaltijd met rijst en verse groenten. In de andere hutten heb ik ook prima gegeten.

Smaaktvolle glutenvrije rijstmaaltijd met groenten 
tijdens de Wilder Kaiser huttentocht

3. Virgental huttentocht

Bij alle hutten tijdens de Virgental huttentocht heb ik prima salades kunnen eten. Op het moment van schrijven is deze huttentocht alleen voor gevorderde huttentochtgezinnen beschikbaar. Maar we werken aan een kortere versie die ook voor minder ervaren huttentochtgezinnen geschikt is.

Dit is mijn persoonlijke top 3 van 'glutenvrijvriendelijke' berghutten die onderdeel zijn van de kindvriendelijke routes dit wij hebben gelopen. Maar zoals gezegd: je kunt in iedere hut terecht van de huttentochten die wij beschreven hebben. Check bij je reservering even de mogelijkheden en neem zelf een en ander mee.

Stappenplan 

Heb je altijd gedacht dat een huttentocht niet mogelijk is door een coeliakie bij één of meer gezinsleden? En ben je nu enthousiast om een huttentocht te maken, maar vraag je je af hoe je dat aanpakt?
>> Lees dan dit blog met een stappenplan voor het kiezen, plannen en maken van een huttentocht

4 tips voor glutenvrij eten op huttentocht

1. Geef jouw glutenvrije dieet vooraf door

Als je je overnachting boekt bij een berghut of almhut, geef dan wel even door dat je glutenvrij eet. Geef daarbij ook aan of je coeliakie hebt (strikt dieet) of dat je gevoelig bent voor gluten, waarbij het eten een verdwaalde broodkruimel geen groot probleem is. Bij coeliakie moet de bereiding van eten namelijk strikt gescheiden blijven. Vraag naar eenvoudige gerechten zoals een salade zonder croutons (salade is niet altijd aanwezig in hutten!) of soep zonder vermicelli. Informeer naar alternatieven voor brood, zoals aardappelen of rijst.

Dus: geef het vooraf door en check even wat er mogelijk is.

Er zijn maar weinig berghutten waar je frietjes kunt eten, maar als dat wél mogelijk is, is dit goed om te weten: friet wordt regelmatig in hetzelfde frituurvet gebakken als de Wiener Schnitzels (met glutenbevattend paneermeel). Als je coeliakie hebt, mag je geen paneermeel check dit even als je frietjes bestelt.

Gröstl maaltijd tijdens de Virgental huttentocht in Oostenrijk

TIP: neem het coeliakie dieetpasje mee.
Mama Suzanne stuurt me deze tips via Instagram:
'Onze dochter heeft coeliakie en ik neem altijd het kaartje van de Nederlandse Coeliakie Vereniging (=NCV) mee.'

Met dit pasje kun je direct laten weten wat je wel en niet mag eten.
Je kunt op de website van het NCV Dieetpasjes in heel veel talen bestellen.
>> Hier vind je het coeliakie dieetpasje in het Duits. 

Heb je een koemelkallergie of lactose intolerantie?
Geef dit dan ook even door bij je reservering. En zeg er voor de zekerheid bij dat het bij een koemelkallergie gaat om een allergie voor het eiwit dat in koemelk zit en dat het bij een lactose intolerantie gaat om de melksuikers. Melksuikers zitten in alle soorten melk, ook in geitenmelk. Ze hebben het verschil niet overal scherp.

2. Kies zoveel mogelijk hutten met à la carte-mogelijkheden

Of je gemakkelijker een keuze kunt maken voor wat wel en niet te eten, hangt ervan af welke menu-mogelijkheden er zijn:

• Is er een keuzemenu? (vaak kun je dan kiezen tussen vlees/kip of vega)
• Is er een 'eten wat de pot schaft'-maaltijd?
• Kun je à la carte bestellen?

Dat verschilt echt per hut. Dus kies zoveel mogelijk voor berghutten waar à la carte gegeten kan worden. Zijn er echt geen glutenvrije opties mogelijk? Neem dan lekker iets van je eigen meegenomen.

3. Neem zelf voldoende glutenvrij eten mee

Ik zorg er altijd voor dat ik zelf genoeg glutenvrij en vullend eten bij me heb. Dit staat er altijd om mijn huttentocht paklijst:

• noten (voor elke dag een zakje :-))
• bananenbrood
• notencake het recept van de gezonde notencake
• glutenvrije maiscrackertjes voor bij het ontbijt en de lunch
• glutenvrije (noten)repen
• gedroogd fruit
• chocolade

Een kijkje in een deel van mijn eigen glutenvrije knapzakje... ;-)

4. Relax, take it easy

En tot slot: ga er relaxed mee om. Ik heb tijdens onze eerste huttentocht in 2013 al geleerd als je een huttentocht loopt: go with the flow. Kijk in overleg wat er mogelijk is, wissel binnen het gezin wat eten uit en neem zelf voldoende eten mee.

Conclusie

Laat je glutenvrije dieet je niet weerhouden om een huttentocht te lopen. Er zijn prima mogelijkheden in berghutten om glutenvrij te eten. Kies daarbij liefst wel een huttentocht met hutten waarbij de kans het grootst is dat je glutenvrij kunt eten. En zorg ervoor dat je altijd een voorraadje glutenvrij eten bij hebt, zoals noten(cake), glutenvrije crackertjes en gedroogd fruit.

Ik hoop dat deze tips waardevol voor je zijn.

En heb je naar aanleiding van dit blog vragen of tips voor aanvullingen: laat het me gerust weten!

Zonnige groet,
Nel